LIS ERMAS - FAIRE PUTO-FIN

28 novembre 2022
Télécharger le podcast

Votre chronique en Occitan proposée par Felip Reig "Lis Ermas" sur Radio Nîmes. 

Rendez-vous sur le 92.2 ou sur radionimes.fr tous les mercredis à 6h00, 13h30, 19h00.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

FAIRE PUTO-FIN
Mi cars ami, bèn lou bon-jour en tóuti e siegues li bèn-vengu dins lis ermas. Vuei, vous vau parla d’un sujèt di mai grèu, es à dire dóu mounde que vènon en puto-fin quand perdon la tèsto. Verai, à proupourcioun que sian à rintra dins l’age, vesèn dins noste entour lou mounde desparèisse. À cha pau tóuti aquéli que sian à ‘ma s’en van sènso retour e lou vuege s’espandis dins noste cor. Emai cade cop fuguessian nafra un pau mai, fasèn d’avans mau-grat li cop dóu sort. L’autro fes, moun cougnat, un galejaire de premiero me parlavo de sa maire que manjo dis si nounanto-quatre an. Couneiguère aquelo dono que ié dison Barbara i’a d’annado de tèms quand èro mai jouino. Èro sèmpre espingoulejado, agradivamen perfumado, la caro risènto e la voues douço que-nou-sai. Amavo de charra em’elo que que siegue lou sujèt. Éro inteligènto, pertinènto à respèt di causo de la vido vidanto, de la famiho, dóu tèms que filo entre nòsti det, coume la sablo e que lou poudèn pas reteni. Avié lou sèns di valour umano d’un mounde que s’aluencho de nautre à la vitesso d’un uiau e pourtavo la marco de la sagesso sus lou front. Me tourno à l’esperit la paraulo d’un ome plen de sagesso que disié : « Vau mai uno manado de bono vido qu’un sa de sapiènci ». Barbara avié li dous. Basto, vesié aquelo amigo à vegado, pamens cade cop èro un chale vertadié de la tourna vèire e escambia quàuqui mot. Pamens, i’avié darrieramen uno bravo vóuto de tèms que l’avié pas visto e moun bèu-fraire m’assabentè recentamen que sa maire, soun malurous sort èro de perdre la tèsto. Puto-fin d’uno bello vido. Me sèmblo que i’a toujour mai de mounde que counèisson uno talo fin dins sa vido. Recounèisse degun, pas se ramenta di causo, de ço que faguerian uno ouro en rèire e l’aurre. Tout acò met l’uman au rèng d’uno bèsti perdudo. Alor me countè que i’a pas gaire de tèms, sa maire èro plaçado dins un establimen especialisa. Avié perdu soun autounoumìo e venguè plus poussible de la leissa souleto, pecaire. À la debuto, noun voulié ‘stre embarrado dins ço que se sono un Ehpad. Se rendié pièi à l’evidènci que poudié pas n’èstre diferantamen. En fin finalo me diguè que s’èro facho au biais de viéure d’aquel endré e que tout avano pèr lou meiour. Dins sa chambreto, i’é meteguè un parèu de moble e quàuqui foutougrafìo pèr fin que noun se sentiguèsse perdudo. Apoundeguè pièi qu’un jour sa maire ié diguè : « Siéu bèn aqui, tóuti li jour que Diéu fa, mange au restaurant, pamens sèmblo que la pratico es toujour la memo ». Dins d’àutri circoustànci n’en poudrian sourrire d’aquelo remarco. Un autro fes, sa maire ié telefounè e ié diguè : « Nous an mes un barrulaire sus la taulo, n’aproufiche pèr te souna ». Soun fiéu ié respoundeguè : « Maire, aquéu telefounet es lou tiéu ». Vaqui d’eisèmple de coumpourtamen e de refleissioun qu’an lou mounde que soun destimbourla. Aquéli gènt soun dins un autre mounde ‘mé de repère que nautre noun poudèn coumprene. Aquéu mau que rousigo la cervello pertoco forço mounde. Ato ! pièi, dins moun quartié aviéu un vesin que ié dison Michèu qu’es celibatàri e que demouravo dins l’oustau de dela lou miéu. Dins sa vido proufessiounalo, èro coundutour de trin. De toustèms s’amavo gandi à Vilo-Fort en Lousero mounte i’avié croumpa uno demoro. Aqui, s’adounavo à la recerco di campagnòu vo se passejavo dins li bos. Èro un ome simpati que de cop que i’avié poudèn charra un moumenet de si montagno mounte me diguè que i’avié trouba la pas. Un bèu jour qu’en fin finalo èro pas bèu veguère lou Michèu dre, au mitan de la carriero, inmoubile, planta coume un drapèu. Avié bèu ié faire de signe, restè li bras en bas e bouleguè pas brigo. Me diguère dintre iéu que s’èro facha sènso n’en coumprene lou perdequé. Ma fisto, lou perdeguère de visto e fuguè qu’après un parèu de semano que veguè soun fraire oubra sus la télisso de soun oustau que ié demandère de novo. Me diguè que lou Michèu èro parti de la tèsto e que se troubavo dins un establimen especialisa à Nime. Tron de pas disque, encaro un me diguère d’esperiéu ! Dóu cop, plus ges de mountagno e de campagnòu pèr lou Michèu, just uno muraio, uno fenèstro barrado e lis ana-veni dis enfiermiero e uno puto-fin de vido. Lou mai grèu es que n’en counèisse d’autro de persouno que faguèron puto-fin couma acò. Vè, que Diéu vous engardèsse d’aquèu malastre. Viéure es pas veni un zoumbi, un estraterrèstre isoula, escarta dóu mounde que pòu pas recounèisse sis enfant e sis entour. Deve dire que ié pènse souvènt à-n-aquéu mounde, alor mis ami vous lou dise, fau aprouficha di bon moumen e assaja d’èstre mens couioun e viéure dins la pas tant qu’es poussible. Quand i’a ges de malur, es pas que de bonur. Soulide.
Vaqui, aro la crounico es acabado. Vous doune rendès-vous la semano venènto pèr uno crounico mai risènto. D’eici aqui tenés-vous fièr e gaiard. Vous brassège amistadousamen. Brave mounde, adessias !
Felip